بررسی ارتباط بین مقیاس و تنوع فعالیت‌های تولیدی با بهره‌وری عوامل تولید (مطالعه موردی: دشت ماهیدشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

2 معاون اداری مالی دانشاه تهران

3 استاد

4 مدیر گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به اهمیت تنوع‌زیستی و تنوع فعالیت‌های تولیدی در پایداری بوم‌نظام‌های کشاورزی و نقش مقیاس تولید و صرفه‌های اقتصادی ناشی از آن، مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین تنوع و مقیاس تولید با بهره‌وری عوامل تولید دشت ماهیدشت استان کرمانشاه پرداخته است. برای این منظور، 210 پرسشنامه در سال 1394 به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای تکمیل و آمار و اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری شده است. از شاخص ترنکوئیست- تیل برای محاسبه بهره‌وری جزیی، چندگانه و کل عوامل تولید، از شاخص آنتروپی مرکب برای محاسبه سطح تنوع و از شاخص مقداری تعداد دام و کل زمین کشت شده برای محاسبه مقیاس تولید استفاده و با بکارگیری آزمون مقایسه میانگین‌ها این بررسی صورت گرفته است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که تنوع بیشتر تاثیر مثبت و معناداری بر بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش زراعی داشته و مقیاس بزرگتر تاثیر مثبت و معناداری بر بهره‌وری عوامل تولید در بخش دامی و کل مزرعه داشته است. همچنین مزارع با تنوع بیشتر تاثیر مثبت و معنادار بر بهره‌وری جزئی کودهای شیمیایی، بهره‌وری چندگانه کود و سموم شیمیایی و بهره‌وری چندگانه کود، سموم شیمیایی و آب دارد. مزارع کوچک مقیاس و با تنوع بالا بیش از سایر مزارع در حفظ و بهبود کیفیت محیط زیست عمل کرده و در راستای افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید بایستی مزارع، (به خصوص مزارع بزرگ مقیاس) به سمت تنوع بیشتر پیش روند. بنابراین پیشنهاد می‌شود با اعمال سیاست‌های مناسب از سوی سیاست‌گذاران و مروجان کشاورزی، مزارع تخصصی و بزرگ مقیاس به سمت متنوع‌سازی فعالیت‌های تولیدی رفته تا علاوه بر استفاده بهینه از منابع و امکانات تولیدی، در راستای کشاورزی پایدار و بهبود عملکرد محیط زیست گام مهمی برداشته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات