ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی سیاستهای حمایتی از تولیدکنندگان شیر در ایران: 87-1368
در این پژوهش سیاستهای حمایت از تولیدکنندگان شیر در چهار برنامهی توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (دورهی زمانی 87-1368) با استفاده از شاخص برآورد حمایت از تولیدکنندگان و شاخص حمایت درصدی تولیدکنندگان محاسبه و ارزیابی شده است. دادههای موردنیاز برای محاسبهی این شاخصها از روش کتابخانهیی و منابع آماری گرفته شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهند که حمایت از تولیدکنندگان شیر در همهی سالهای مورد بررسی منفی بوده و میانگین حمایتها در برنامهی اول تا چهارم بهترتیب81- ،71-، 38- و 18- میلیارد ریال برآورد شده است. با این حال حمایت درصدی تولیدکنندگان روند افزایشی داشته و میانگین آن از 190% منفی در برنامهی اول توسعه به 6/35% منفی در برنامهی چهارم افزایش یافته است. نتایج این مطالعه همچونین نشان میدهد که حمایت از قیمت بازاری روند افزایشی، اما حمایتهای بودجهیی دولت به قیمت ثابت روند کاهشی داشته است. بیشترین حمایت بودجهیی دولت مربوط به یارانهی انرژی بوده است. یافتههای این مطالعه میتواند برای دولت و مجلس در تدوین و تنظیم جهتگیری سیاستهای کشاورزی در برنامهی پنجم توسعه و اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها مفید باشد.
https://www.iranianjae.ir/article_9559_baafeff6cc539c60d70ad8d868e011b0.pdf
2011-12-01
1
24
سیاستهای حمایتی
شاخص PSE
شاخص درصد PSE
شیر
ایران
سیدصفدر
حسینی
hosseini_safdar@yahoo.com
1
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
سمانه
ایروانی
2
کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش سرمایهی اجتماعی بر رفاه و کاهش فقر روستایی (مطالعهی موردی: محدودهی شبکهی آبیاری و زهکشی درودزن)
انتظار میرود سرمایهی اجتماعی در قالب تشکلهای محلی قادر به کاهش فقر و افزایش رفاه جامعه باشد. بر این اساس، این مطالعه به بررسی نقش سرمایهی اجتماعی بر رفاه و کاهش فقر روستایی در محدودهی شبکهی آبیاری و زهکشی درودزن پرداخته است. بهمنظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخصهای فقر، شاخصهای سرمایهی اجتماعی، تابع احتمال فقیر شدن خانوارها در قالب مدل توبیت، و تابع رفاه استفاده شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از مصاحبه و تکمیل 107 پرسشنامه با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی دو مرحلهیی بهدست آمد. نتایج نشان می دهد خانوارها بهطور میانگین در 355/2 تشکل محلی عضویت دارند. سرمایهی اجتماعی موجود، نقش بسیار کمرنگی در کاهش فقر خانوارهای نمونهی مورد مطالعه دارد. همچونین، از ایفای نقش موثر در بهبود رفاه این خانوارها ناتوان است. بر این اساس، در فرآیند خصوصیسازی بخش دولتی و مشارکت مردم در فعالیتهای اقتصادی-اجتماعی، در قالب تشکلهای محلی با هدف بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی روستاییان، بازنگری در ساختار سرمایهی اجتماعی بهگونهیی که اثربخشی تشکلهای محلی در کاهش فقر و بهبود رفاه خانوارهای روستایی را تضمین نماید، ضروری به نظر میرسد.
https://www.iranianjae.ir/article_9560_0c334bea07e6583675fe94ad65cc0def.pdf
2011-12-01
25
53
سرمایهی اجتماعی
رفاه
فقر روستایی
شبکهی آبیاری و زهکشی درودزن
عبدالرسول
شیروانیان
rasoolshirvanian@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
LEAD_AUTHOR
بهاءالدین
نجفی
banajfi@gmail.com
2
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی آثار حذف یارانهی نهادههای کشاورزی بر تولید محصولات کشاورزی منتخب در ایران
در این مطالعه با استفاده از روش تعادل عمومی قابل محاسبه و رویکرد حسابداری رشد تعادل عمومی، تاثیر حذف یارانهی نهادههای کشاورزی کود، سم و بذر بر میزان تولید محصولات کشاورزی منتخب برای دورهی زمانی 1386-1350 بررسی شد. نتایج نشان داد که حذف یارانهی بذرهای گندم و جو بر تغییرات تولید محصولات زراعی منتخب تاثیر قابل ملاحظهیی نداشته است. همچونین حذف یارانهی کودهای ازته موجب افزایش میزان تولید برنج و پنبه و کاهش میزان تولید دیگر محصولات شده، و حذف یارانهی کودهای فسفاته باعث افزایش مقدار تولید چغندرقند، جو، ذرت، پنبه و سیب زمینی و کاهش مقدار تولید محصولات دیگر شده است. حذف یارانهی کودهای پتاسه موجب افزایش میزان تولید چغندرقند، گندم، ذرت و سیب زمینی، و بیتاثیر بر میزان تولید جو و موجب کاهش مقدار تولید دیگر محصولات است. حذف یارانهی سمهای علفکش موجب افزایش مقدار تولید برنج و چغندرقند و کاهش تولید دیگر محصولات، حذف یارانهی سمهای قارچکش موجب افزایش میزان تولید برنج، چغندرقند، گندم و ذرت و کاهش میزان تولید دیگر محصولات است. حذف یارانهی سمهای حشرهکش باعث افزایش مقدار تولید برنج، چغندر قند، گندم، ذرت و سیبزمینی، بیتاثیر بر میزان تولید جو و موجب کاهش مقدار تولید پنبه خواهد گردید. بر اساس نتایج، برای دستیابی به افزایش تولید محصولات مختلف، لازم است یارانهی بعضی نهادهها افزایش یابد و یارانهی بعضی نهادهها حذف شود. این در حالی است که پرداخت یارانهی نهادههای کشاورزی به شکل کنونی (پرداخت عام یارانه) با وجود سهولت در اجرا، آثار و مشکلات گوناگونی از قبیل مصرف بیرویه و غیربهینهی نهادهها، قاچاق، و برخورداری کشاورزان زمیندارتر از یارانهی بیشتر را به همراه خواهد داشت. بنابر آنچه گفته شد، بازنگری در نظام پرداخت یارانهها امری ضروری وگریز ناپذیر است.
https://www.iranianjae.ir/article_9561_572054e6d1d55cd6b9a09e5e7a104297.pdf
2011-12-01
55
74
حذف یارانه
مدل تعادل عمومی
نهادههای کشاورزی
تولید
فریبرز
رحمانی
far77rah@yahoo.com
1
دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم و تحقیقات
LEAD_AUTHOR
مجید
احمدیان
2
استاد اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
سعید
یزدانی
syazdani@ut.ac.ir
3
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین الگوی کشت بهینه و بازارگرایی در شرایط عدم قطعیت در بخش ارژن استان فارس؛ کاربرد مدل برنامهریزی تصادفی دو مرحلهیی
لحاظ کردن ریسک در تصمیمگیریهای چند مرحلهیی کشاورزان یعنی از فرآیند تولید تا فروش و بازاریابی محصولات میتواند چارچوب بلندمدتی برای محققان و سیاستگذاران برای مدیریت درآمدی کشاورزان بهویژه در کشورهای درحال توسعه فراهم نماید. با این رویکرد، مطالعهی حاضر به بررسی الگوی تولید و به دنبال آن میزان خودمصرفی و فروش محصولات کشاورزی دشت ارژن استان فارس در شرایط نبود حتمیت آب و هوایی پرداخته است. بدین منظور سه مدل برنامهریزی قطعی برای تحلیل کوتاه مدت شرایط سال عادی، خشکسالی و ترسالی و نیز یک مدل برنامهریزی تصادفی دو مرحلهیی برای تحلیل بلند مدت همهی حالتهای بالا بسط یافت و به کار رفت. نتایج نشان داد که در کوتاه مدت و در صورت وجود اطلاعات آب و هوایی کامل و درست در زمان تصمیمگیری، مدلهای برنامهریزی قطعی دامنهیی از بازدههای برنامهیی را به دست میدهند که در آن منطقه از حالت خریدار خالص بودن به فروشندهی خالص بودن تغییر وضعیت میدهد. در قیاس با مدلهای قطعی، مدل برنامهریزی تصادفی دو مرحلهیی امکانی را ایجاد میکند که در بلند مدت الگوی کشت منطقه در همهی شرایط آب و هوایی قادر به تامین نیاز خودمصرفی منطقه باشد، و نیز ماندهیی را برای بازار تامین کند.
https://www.iranianjae.ir/article_9562_2c6139c26b0f9da2697170728f7cfde1.pdf
2011-12-01
75
94
لگوی کشت بهینه
عدم قطعیت
مدل برنامهریزی تصادفی دو مرحلهیی
بخش ارژن
استان فارس
ابوالقاسم
مرتضوی
samortazavi898@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
سمیه
اژدری
2
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
سیدحبیباله
موسوی
3
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسهی کاربرد لاجیت، پروبیت و توبیت در ارزش گذاری اقتصادی منابع زیست محیطی: مطالعهی موردی برآورد ارزش گردشی منطقهی بهشت گمشدهی استان فارس
مقایسهی روشهای ارزشگذاری منابع طبیعی و نتایج حاصل از آنها میتواند در راستای ارزشگذاری واقعی و هدفمند این منابع سودمند باشد. مطالعهی حاضر به ارزیابی و مقایسهیروشهای کیفی ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی پرداخته است. بدین منظور ارزش تفریحی منطقهی گردشگاهی بهشت گمشدهی فارس با استفاده از ارزشگذاری مشروط در قالب سه روش لاجیت، پروبیت خطی و روش دو مرحلهیی هکمن محاسبهگردید و تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان با استفاده از هر سه روش تعیین گردید. تعداد نمونهی لازم بر اساس روش نمونهگیری تصادفی ساده محاسبه شد و با استفاده از دادههای بهدست آمده از 183 پرسشنامه، تحلیل انجام گرفت. نتایج نشان داد که روش دو مرحلهیی هکمن با وجودی که میتواند میان عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قایل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کمتری برآورد مینماید. همچونین تفاوت معنیداری در نتایج دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نگردید. متوسط تمایل به پرداخت منطقهی گردشگاهی بهشت گمشده با استفاده از تابع لاجیت و پروبیت بهترتیب 5/9987 ریال و 8/9773 ریال و بر اساس روش دو مرحلهیی هکمن 2593 ریال برای هر بازدیدکننده محاسبه گردید. همچنین نتایج نشان داد که دو روش لاجیت و پروبیت نسبت به روش هکمن دو مرحلهیی به دلیل ناوابستگی به فرضیات زیر بنایی محدود کننده، قدرت انطباق بیشتر با واقعیت منطقه و نیز سادگی محاسبه برای ارزشگذاریهای زیستمحیطی مناسبتر است.
https://www.iranianjae.ir/article_9563_eb60a220a79b0505b29e19114e77502e.pdf
2011-12-01
95
119
ارزش تفریحی
ارزشگذاری مشروط
روش لاجیت
روش پروبیت
روش دو مرحلهیی هکمن
بهشت گمشده
استان فارس
حمید
امیرنژاد
hamidamirnejad@yahoo.com
1
استادیار اقتصاد منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
LEAD_AUTHOR
سمیه
اژدری
azhdari3047@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین راهبردهای بهینهی آبیاری ذرت دانهیی با استفاده از معیارهای برتری تصادفی(مطالعهی موردی منطقهی زرقان فارس)
در مطالعهی حاضر با استفاده از معیارهای برتری تصادفی به بررسی راهبردهای کمآبیاری ذرت دانهیی در منطقهی زرقان فارس پرداخته شد. نتایج نشان داد که راهبرد بهینهی کمآبیاری بر اساس عملکرد و بازده ناخالص در مرحلهی دوم و چهارم رشد ذرت است. در شرایط محدودیت آب و زمین، کشاورز ریسکپذیر و ریسکگریز رفتار متفاوتی در انتخاب سطح زیرکشت بر اساس هر برنامهی آبیاری از خود نشان دادند. کشاورز ریسکگریز به برنامهی 10% کمآبیاری در مرحلهی دوم و چهارم رشد و ریسکپذیر به برنامهی 5% کمآبیاری در چهار مرحلهی رشد ذرت، بالاترین سطح زیرکشت را اختصاص دادند.
https://www.iranianjae.ir/article_9564_b033c4c17b89d14c4a796df492794771.pdf
2011-12-01
121
142
کمآبیاری
معیار برتری تصادفی
ذرت دانهیی
زرقان
محمود
صبوحی صابونی
msabouhi39@yahoo.com
1
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
پریناز
جانسوز
2
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل اثر سیاست تعرفهی واردات برنج بر فقر و رفاه اجتماعی نواحی شهری و روستایی ایران
مروری بر ادبیات توسعهی اقتصادی و اجتماعی در ایران دلالت روشنی بر دیرینگی فقر دارد. در این راستا اقداماتی بهویژه بعد از انقلاب در قالب برنامههای پنج سالهی توسعه و با تاکید بر بازنگری و اصلاح سیاستهای کشاورزی و غذایی برای کاهش فقر و افزایش رفاه جوامع شهری و روستایی صورت گرفت. در این میان محصول برنج اهمیت و جایگاه ویژهیی در الگوی تولید و سبد مصرفی مردم ایران دارد، بنابراین مطالعهی حاضر تلاش نموده تا با استفاده از یک مدل تعادل فضایی آثار سیاست افرایش تعرفهی واردات این محصول را بر فقر و رفاه اجتماعی در مناطق مختلف ایران و به تفکیک نواحی شهری و روستایی، به صورت کمّی مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج نشان داد که اثر سیاست افزایش تعرفهی واردات در مناطق مختلف ایران بسته به شهری و روستایی بودن و خریدار و یا فروشندهی خالص بودن هر منطقه متفاوت است، با این حال، ایران در حالت کلی یک خریدار خالص برنج است و بنابراین هر گونه افزایشی در سطح تعرفهی واردات بیش از این که تولید داخل و مازاد تولید کننده را متاثر نماید، کاهش میزان مصرف و رفاه اقشار مصرفی و افزایش فقر را در پی خواهد داشت.
https://www.iranianjae.ir/article_9565_82dacdfae1fb967e4b8cb6c6e21edb91.pdf
2011-12-01
143
167
بازار برنج
تعرفهی واردات
مدل چند بازارهی تعادل فضایی
فقر
رفاه
ایران
سیدحبیباله
موسوی
shamosavi@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
عبدالکریم
اسماعیلی
2
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل اثر بحران مالی اقتصاد جهانی بر صادرات کشاورزی ایران
این مطالعه با هدف بررسی تاثیرات بحران مالی یا رکود در اقتصاد جهانی بر صادرات بخش کشاورزی و همچونین صادرات کشمش و خرما صورت گرفت. توابع تقاضای صادرات محصولات یاد شده با استفاده از دو گروه از دادههای سری زمانی و ترکیبی برآورد گردید. متغیرهای درآمد ناخالص داخلی کشورهای واردکننده و شاخص نوسانات نرخ ارز نیز بهعنوان متغیرهای بیانگر بحران جهانی اقتصاد به کار رفت. در مورد دادههای سری زمانی میان تقاضای صادرات و متغیرهای تاثیرگذار بر آن یک رابطهی بلندمدت بهدست آمد. اثر کاهش تولید ناخالص کشورهای واردکننده بر اساس یافتههای حاصل از دادههای سری زمانی در بلندمدت، اهمیت آماری بالایی نشان داد. همچونین اثر این متغیر بر تقاضای برآورد شده به کمک دادههای ترکیبی نیز بسیار حایز اهمیت ارزیابی شد. اثر نوسان نرخ ارز بر صادرات بخش کشاورزی و کشمش در مجموع مثبت ارزیابی شد، اما اثر منفی آن در مورد خرما بارزتر بود.
https://www.iranianjae.ir/article_9566_64c433579ce22585c7b50dc4e6d1f1ae.pdf
2011-12-01
169
191
بحران مالی
اقتصاد جهانی
صادرات کشاورزی
ایران
حمید
محمدی
hamidmohammadi@uoz.ac.ir
1
استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر تبلیغات و تمرکز صنعتی بر سودآوری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی ایران
این مطالعه به بررسی اثر برخی شاخصهای ساختاری و رفتاری بر سودآوری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی در سطح کدهای چهار رقمی شامل 22 صنعت با استفاده از روش معادلههای همزمان به صورت مقطعی در سال 1386 میپردازد. بررسی روند تغییر شاخصهای ساختاری، رفتاری و عملکردی حکایت از بهبود فضای رقابتی و نهایتا کاهش متوسط سودآوری بنگاهها دارد. نتایج این مطالعه تاییدکنندهی دیدگاه ساختارگرایان در این صنعت است. نتایج این مطالعه حکایت از وجود اثر معنیدار شاخصهای تمرکز صنعتی و شدت تبلیغات بر سودآوری بنگاهها دارد. نتایج همچونین نشان میدهد شدت صادرات اثر معنیدار و مثبتی بر متوسط سودآوری بنگاهها در این صنایع دارد. این مطالعه نشان میدهد که سیاستهایی که برای بهبود ساختار بازار برگزیده میشود، شامل سیاستهای کاهش موانع ورود به بازار و کاهش تمرکز صنعتی، میتواند بهطور معناداری بر رفتار و عملکرد بنگاهها در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی اثرگذار باشد. این سیاستها در نهایت منجر به بهبود فضای رقابتی در بازار میشود، که با بهبود کارایی تخصیصی میتوان شاهد افزایش اضافه رفاه مصرفکنندگان بود.
https://www.iranianjae.ir/article_9567_692063dd5606d30211a4aaefd24bf65d.pdf
2011-12-01
193
208
ساختار بازار
تبلیغات
صنعت مواد غذایی و آشامیدنی
سیستم معادلههای همزمان
احمد
صدرایی جواهری
asjavaher@gmail.com
1
استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
محمدسعید
ذبیحی دان
2
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
علی
بلاغی
3
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر بارندگی بر الگوی کشت و درآمد ناخالص کل در محدودهی شبکهی آبیاری سمت راست سد انحرافی نکوآباد
یکی از عوامل محدودکنندهی توسعهی بخش کشاورزی آب در دسترس است که با میزان بارندگی همبستگی شدیدی دارد. در نظرگرفتن بارندگی به عنوان یکی از عوامل مهم عدم حتمیت در تعیین الگوی بهینه کشت، از مواردی است که مورد غفلت قرار گرفته است. در مطالعهی حاضر، تاثیر عامل بارندگی بر الگوی بهینهی کشت و درآمد ناخالص کل در شبکهی آبیاری سمت راست سد انحرافی نکوآباد واقع در استان اصفهان بررسی شد. مدل مورد استفاده، مدل بهینهسازی با عواملی کنترل کنندهی میزان محافظهکاری بود. دادههای مورد نیاز مطالعه از سازمان جهاد کشاورزی و شرکت میراب زایندهرود استان اصفهان برای سال کشاورزی 1388 گرفته شد. یافتهها نشان داد که عامل بارندگی بر سطح زیرکشت و درآمد ناخالص کل تاثیری مثبت دارد. در سطح احتمال انحراف هر محدودیت از کران خود به مقدار 1/0 (1/0=p) درآمد ناخالص کل از 197 به 233 میلیارد ریال و سطح زیرکشت از 7241 به 10726 هکتار افزایش مییابد. بنابراین، با توجه به نقش تاثیرگذار بارندگی بر تصمیمگیری کشاورزان در تعیین ترکیب محصولات کشاورزی، توصیه میشود به این عامل در سطح سیاستگزاری بیشتر توجه شود.
https://www.iranianjae.ir/article_9568_3036bea7193ad6724f059920d1d510f7.pdf
2011-12-01
209
228
بارندگی
عدم حتمیت
الگوی بهینهی کشت
شبکهی آبیاری
محمود
صبوحی
msabouhi39@gmail.com
1
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
مصطفی
مردانی
2
کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
Abstracts
https://www.iranianjae.ir/article_10540_de51ca00dfa3bae87b3165d8fadcdbc8.pdf
2011-12-01
1
14