تحلیل کارایی قیمتی در سطح‌های بازار رقم‌های گیلاس (مطالعه موردی شهرستان ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

کشور ایران ازجمله سه کشور برتر تولیدکننده گیلاس در جهان، نقش تعیین‌کننده‌ای در فرایند تشکیل قیمت این محصول در بازار جهانی دارد. ازآنجایی‌که چگونگی انتقال قیمت محصول‌های کشاورزی و تغییر‌های ‌آن‌ها ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های سنجش عملکرد بازار و تخصیص منبع‌ها در اقتصاد به شمار می‌رود،این تحقیق به بررسی چگونگی انتقال قیمت محصول گیلاس در سطح‌های عمده‌فروشی-خرده‌فروشی (اطلاعات هفتگی دوره زمانی 86 تا 97) در سطح کشور ایران پرداخته است. همچنین نظر به توان بالقوه( پتانسیل )‌ بالای شهرستان ارومیه در زمینه تولید و صادرات این محصول، انتقال قیمت بین رقم‌های گیلاس تک‌دانه و خوشه‌ای (داده‌های مرکب دوره زمانی 93 تا 97) این شهرستان نیز مورد بررسی ‌و ارزیابی قرار گرفته و همانند سطح‌های عمده-خرده‌فروشی گیلاس به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر از الگوی تصحیح خطا با رویکرد انگل-گرنجر و بسته نرم‌افزاری شازم استفاده شد. نتایج نشان داد که در سطح‌های عمده‌فروشی-خرده‌فروشی گیلاس در سطح کشور انتقال قیمت هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت نامتقارن بوده است. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود که سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌ها یکسان برنامه‌ریزی نشوند. به عبارتی در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌ها انتخاب اثرگذاری ابزارهای سیاستی باید مبتنی بر توجه به این عدم تقارن در بلندمدت باشد. در مورد انتقال قیمت گیلاس در سط‌ح‌های رقم‌های خوشه‌ای-تک‌دانه نیز در کوتاه‌مدت انتقال قیمت متقارن ولی در بلندمدت نامتقارن بوده است. به عبارتی تعدیل‌های کاهشی قیمت از گیلاس خوشه‌ای به گیلاس تک‌دانه سریع‌تر از تعدیل‌های افزایشی آن انتقال می‌یابند. بر این مبنی می‌توان به این جمع‌بندی و پیشنهاد رسید که در کوتاه مدت برنامه‌ریزی سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌های گیلاس خوشه‌ای منجر به نتایج یکسانی در بازار گیلاس تک‌دانه شده و لذا نیازی به سیاست‌گذاری متفاوت برای تنظیم قیمت‌ها در دو بازار گیلاس تک‌دانه و خوشه‌ای نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Barboza G., Gavinelli L., Pede V., Mazzucchelli A., and Di Gregorio A. 2020. A contribution to the empirics of food price behavior: the case of rice price dynamics in Italy. British Food Journal 123(1): 1-22.
Barikani, A. and Amjadi, A. (2016) Price Transmission in Different Levels of Iran\'s Citrus Market; Monthly Price Data Approach. Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development, 24(96): 1-24. (In Farsi)
Barkhordar, F. and Mohammadinejad, A. (2018) Factors Influencing Growth of Crop Production and Horticulture Subsectors in Iran. Journal of Agricultural Economics Research, 10(38): 15-32. (In Farsi)
Bor, Ö., Ismihan, M. and Bayaner, A. (2014). Asymmetry in farm-retail price transmission in the Turkish fluid milk market. International Journal of New Media, No. 2:1-8.
Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (2021) Time series database. (In Farsi)
Deb, L., Lee, Y. and Lee, S. H. (2020). Market Integration and Price Transmission in the Vertical Supply Chain of Rice: An Evidence from Bangladesh. Journal of Agriculture, 10(7): 271
Ehsany, M. and Bakhshoodeh, M. (2020) Investigation of cereal price transmission in Fars province. Journal of Agricultural Economics, 14(1): 145-165. (In Farsi)
Engel, L. F. & Granger, G. W. J. (1987). Cointegration and Error Correction: representation, estimation and testing. Econometric, 55(2). pp 251-276.
Farajzadeh, Z. and Esmaily, A. (2010) Analysis of price transmission in the global pistachio market. Journal of Agricultural Economics and Development, 18(71): 69-98. (In Farsi)
Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2020. Available at http://WWW.FAO.org.
Frigon, M., Maurice, D., & Romain, R. (1999). Asymmetry in farm-retail price transmission in the northeastern fluid milk market, Food Marketing Policy Center. Research Report No. 45.
Gauthier, W.M. and H. Zapata (2001), Testing symmetry in price transmission models, Louisiana State University, Department of Agricultural Economics & Agribusiness, Working Paper. 121-135.
Hosseini, S. S. and Nikokar, A. (2006) Asymmetric price transmission and its effect on the market margin in Iran's chicken meat industry. Iranian Journal of Agricultural Science, 2(37): 1-9. (In Farsi)
Hosseini, S. S., Nikokar, A. and Dourandish, A. (2010) Price transmission model for Iranian egg market. Iranian Journal of Agricultural Science, 4(3): 135-152. (In Farsi)
Johansen, S. (1995). Likelihood-Based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models. New York: Oxford University Press.
Kazem puorr, A. (2019) Analysis of Price Efficiency in Market Levels of Cherry Cultivars (A Case Study of Urmia County). M.Sc. Thesis, University of Tehran, Tehran, Iran.
Meyer, J. and Von Cramon, S. (2004) Asymmetric price transmission: A survey. Journal of Agricultural Economics, 55(3): 581-611.
Ministry of Agriculture – Jahad. (2020) Statistical yearbooks of the Ministry of Agriculture – Jahad, < https://www.maj.ir>.
Agricultural Jihad Organization of West Azerbaijan Province. (2020), < https:// http://www.waaj.ir>.
Minot, N. (2010). Transmission of World Food Price Changes to African Markets and its Effect on Household Welfare. Paper to be presented at the COMESA policy seminar Food price variability: Causes, consequences, and policy options", 25-26 January 2010 in Maputo, Mozambique.
Noferesty, M. (2016) Unit root and aggregation in econometrics. Publications of Rasa Cultural Services Institute, sixth edition, Iran. (In Farsi)
Omrani, M., Shahiki Tash, M. and Akbari, A. (2018) Investigating the Pattern of Price Transmission and Market Power in the Sugar Industry of Iran. Journal of Agricultural Economics and Development, 26(102): 119-144. (In Farsi)
Pishbahar, P., Ferdousi, R. and Assadollahpour, F. (2019) Price Transmission in the Market of Chicken Meat: Autoregressive Switching Markov Models (MSAR). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(1): 1-17. (In Farsi)
Rostami., Y. Hosseini, S. S. and Moghaddasi, R. (2018) Price Transmission Analysis Using Modern and Traditional Models in Iran Fluid Milk Market. Journal of Agricultural Economics and Development, 32(4): 313-323. (In Farsi)
Sadeghi, S.K., Khodaverdizadeh, S. and Khodaverdizadeh. M. (2011) Comparative Advantage and World Market Structure of Saffron. Journal of Agricultural Economics Research, 3(11): 59-67. (In Farsi)
Shokoohi, Z., Trazkar, M. H. and Nasrnia, F. (2021) Assessing the Asymmetric Effect of Corn Price on Chicken Meat Price in Iran. Journal of Agricultural Economics and Development, 35(2): 193-204. (In Farsi)
Statistical Center of Iran. (2020) Time series database, .
Torkamani, J. (1996) Involvement of risk in agricultural economic planning: application of quadratic planning with risk. Journal of Agricultural Economics and Development, 15: 113-130. (In Farsi)
Torkamani, J. and Hardaker, B. (1996) A study of economic efficiency of Iranian farmers in Ramjerd district: an application of stochastic programming. Agricultural Economics, 14(2): 73-83.
Vijayasri G. V. 2013. The importance of International Trade in the World. International Journal of Marketing Financial Services and Management Research 9:111-119.
Wang G.Y., Si R.X., Li C.X., Zhang G.T., and Zhu N.Y. (2018). Asymmetric price transmission effect of corn on hog: evidence from China. Agricultural Economics 64(4): 186–196.