3
استادیار گروه ماشین‌آلات کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
در این مطالعه نخست با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اولویت‌های ذهنی و معیارهای تصمیم‌گیری کشاورزان منطقه در ارتباط با الگوهای زراعی شناسایی شد. در رابطه با طراحی الگوی بهینه‌ی کشت در دوره‌ی ده ساله نخست با استفاده از الگوهای سری زمانی فصلی (SARIMA)، بارندگی فصلی و سالانه در ده سال آینده پیش‌بینی شده و بعد حجم تزریقات سالانه به ذخایر آب زیرزمینی محاسبه شد سپس با استفاده از الگوهای برنامه‌ریزی چند دوره‌ای از جمله الگوهای برنامه‌ریزی غیرخطی متعارف، غیرخطی آرمانی قطعی موزون، غیرخطی آرمانی فازی موزون و غیرخطی آرمانی فازی ناموزون، الگوهای زراعی برای دشت فریمان- تربت جام پیش‌نهاد شد. این الگوها می‌توانند مجموعه‌ای از اهداف متقابل یا متضاد را در خود لحاظ و با اولویت‌بندی آرمان‌ها میزان دست‌رسی به هر آرمان را بیشینه کنند. اجرای الگوهای زراعی پیش‌نهادی در دوره‌ی برنامه‌ریزی ده ساله افزون بر رسیدن به اهداف چهارگانه‌ی ماکزیمم کردن بازده برنامه‌ای، کمینه کردن هزینه‌های سرمایه‌گذاری نقدی و مصرف کودهای شیمیایی و ثابت ماندن اشتغال نیروی کار و با کم‌ترین تغییر در الگوی فعلی کشت کشاورزان منطقه، باعث می‌شود بیلان منفی آب از حدود 216 میلیون مترمکعب در سال پایه به صفر در سال آخر دوره‌ی برنامه‌ریزی برسد و در کل دوره باعث کاهش مصرف آب به میزان حدود 2/1 میلیارد متر مکعب خواهد شد.
)